Bestaat er zoiets als een diaconaal standaardpakket? De eerste diakenen werden in de eerste christelijke gemeente aangesteld omdat de twaalf apostelen de verzorging van de gemeenschappelijke maaltijden niet naast de verkondiging van Gods woord konden doen. In die gemeente verkochten de leden hun eigendommen en verdeelden de opbrengst onder degenen ‘die iets nodig hadden.’ Ze braken het brood bij elkaar thuis en gebruikten hun maaltijden in een geest van eenvoud en vol vreugde. Ze loofden God en stonden in de gunst bij het hele volk. De Heer breidde hun aantal dagelijks uit: steeds meer mensen werden gered (Handelingen 2:43vv en 6:1vv).
2000 jaar later zijn we daar ver vandaan. We weten vaak niets eens of gemeenteleden iets tekort komen, die schamen zich ook om hulp te vragen en we zijn bezorgder om hun privacy te schenden dan om in hun behoeften te voorzien. Bovendien, de overheid heeft die taak overgenomen. God zij dank, want de bedeling van vroeger had ook iets paternalistisch. Als mensen tegenwoordig iets tekortkomen, dan is het vooral aandacht, en dat is meer een taak van het pastoraat. Daar hebben we de pastor en de ouderlingen voor en die moeten ook de vertrouwelijkheid in acht nemen die bij hun taak hoort.
"Het gaat met het geestelijk welzijn in onze samenleving niet zo goed."
Nu gaat het met het geestelijk welzijn in onze samenleving niet zo goed. Er is veel eenzaamheid, onder ouderen en alleenstaanden, maar ook onder jongeren zonder of juist alleen met een smartphone. De GGZ en de Jeugdzorg stromen over. Nadat het Rijk deze zorg naar de gemeenten had gedecentraliseerd om te bezuinigen, lopen nu de gemeenten op de steeds stijgende kosten vast. En de hulpzoekenden op de ontoereikendheid van de hulp. Zelfhulpboeken zijn de best verkochte boeken. Maar wat moet iemand die het met zelfhulpboeken niet redt? Individualisme en privacy zijn mooi voor wie zijn eigen gang wil gaan, voor de zelfredzamen. Is de kerkelijke gemeente er voor de reddelozen?
"Is de kerkelijke gemeente er voor de reddelozen?"
Doordat de eerste gemeente groeide, werden steeds meer mensen gered, staat in Handelingen 2:47. Daarmee is de redding ‘uit deze verdorven generatie’ (2:40) door het heil van het Koninkrijk Gods bedoeld. Nu geldt dat heil voor wie zich geestelijk toekeert naar het koningschap van God. Maar velen werden ook gered omdat degenen die iets nodig hadden binnen de gemeente, dat kregen uit het gemeenschappelijk bezit.
Ik denk daarom dat het diaconaal standaardpakket bestaat in het aan degenen ‘die iets nodig hebben’ verschaffen wat zij nodig hebben. Dat gebeurt uit het gemeenschappelijk bezit, opdat zij als lid van de gemeente kunnen leven. Nu hebben de meeste diaconieën wel wat geld. Maar aandacht gaat voor praktische hulp en praktische hulp gaat weer voor materiële hulp. Het gaat om de gemeenschap en uiteindelijk om de liefde van God. De eerste diakenen werden pas aangesteld toen bleek dat een groep die wat minder makkelijk aansloot bij de kern van de eerste gemeente in de dagelijkse ondersteuning werd achtergesteld. De groep die vergeten wordt, heeft dus extra aandacht nodig.
"Het diaconaal standaardpakket bestaat in het aan degenen 'die iets nodig hebben' verschaffen wat zij nodig hebben."
De kerkelijke gemeente is het lichaam van Christus. Het zou wel eens zo kunnen zijn dat de zorg voor het lichamelijk welzijn van het lichaam van Christus, want dat is het diaconaat, ook heilzaam is, ja zelfs een voorwaarde, voor het geestelijk welzijn en de uitstraling van de gemeente. Stel je eens voor: Ze braken het brood en gebruikten hun maaltijden in een geest van eenvoud en vol vreugde. Ze loofden God en stonden in de gunst bij het hele volk. De Heer breidde hun aantal dagelijks uit, steeds meer mensen werden gered!
Gerrit Goedhart, voorzitter