Federatie van Diaconieën
Federatie van Diaconieën
Menu

Zoek in:

Kennisbank

Beleid en beheer

Waar gaat dit onderwerp over?

De kerkenraad heeft de taak om het beleidsplan vast te stellen (Ordinantie 4-7-1). Op basis van dit plan en de gemaakte afspraken stellen het college van diakenen en het college van kerkrentmeesters een bijpassende begroting op.

Het beleidsplan beschrijft wat de gemeente drijft, wat de kern van haar gemeente-zijn inhoudt en welke visie er is voor de komende jaren. Kort gezegd: waar komen we vandaan, waar staan we nu, en waar willen we over vier jaar staan en wat is daar voor nodig?

Een beleidsplan wordt opgesteld voor vier jaar, maar het is goed daarbij ook naar de langere termijn te kijken. Welke maatschappelijke ontwikkelingen spelen een rol (armoede, eenzaamheid, polarisatie, psychische druk), en wat betekent dit voor de diaconale roeping van de kerk? Welke kerkelijke trends zijn zichtbaar (ledenverloop, vergrijzing, predikantentekort, verminderde bestuurskracht), en welke vragen roept dit op voor ons diaconaal werk?

Volgens Ordinantie 4-8-6 moet er bij het opstellen van een beleidsplan overleg zijn met het college van diakenen en het college van kerkrentmeesters. Een beleidsplan bevat immers altijd ook een financiële paragraaf: je kunt wel veel willen, maar niet alles is ook haalbaar. Het is daarom goed om samen een meerjarenraming op te stellen en die in de kerkenraad te bespreken voordat plannen worden vastgesteld.

Omdat zowel de kerk als de diaconie een ANBI-status hebben, moet er bovendien altijd een actueel beleidsplan zijn. De Belastingdienst zegt hierover: het plan moet inzicht geven in de manier waarop de ANBI haar doelstellingen wil bereiken. Het mag een meerjarig beleidsplan zijn, maar moet in ieder geval helderheid geven voor het komende jaar.

Belangrijke vragen om je als diaconie hierbij te stellen

  • Hebben we als kerkenraad een actueel beleidsplan? Zo nee, wat is daarvan de oorzaak? En waarop baseren we nu belangrijke besluiten?
  • Wordt in de financiële paragraaf duidelijk dat onze middelen bijdragen aan het realiseren van de beleidsdoelen?
  • Is het beleidsplan een levend document dat onze gemeente én diaconie daadwerkelijk richting geeft?

Wat moet je als diaken doen/weten?

Het college van diakenen heeft (volgens Kerkorde ordinantie 11–2–8) tot taak – in overleg met en in verantwoording aan de kerkenraad – de materiële en financiële voorwaarden te scheppen voor de door de gemeente te verrichten diaconale dienst. Dit betekent ook: actief bijdragen aan het beleidsplan.

Zorg dat het beleidsplan en de diaconale vraagstukken een vaste plek krijgen in de kerkenraadsvergadering. Bespreek samen hoe de diaconale visie en inzet passen in de meerjarenbegroting en welke keuzes of scenario’s daarbij horen.

De website van de PKN biedt informatie en een stappenplan voor het maken van een beleidsplan: Aan de slag met het beleidsplan van uw gemeente.

Houd er rekening mee dat niet alles direct financieel haalbaar is. Is er (nog geen) budget, maar wel een sterk verlangen? Overweeg fondsenwerving, een extra oproep bij Actie Kerkbalans, het vragen van vrijwilligersinzet of het samen bidden om openingen.

Meer informatie over dit onderwerp?

Professionele ondersteuning nodig?

Inhoudelijke diaconale ondersteuning is ook te krijgen bij Kerk in Actie of via een aantal geselecteerde gemeentebegeleiders.

VKB Kerkrentmeesters beschikt over een uitgebreid partnernetwerk op het gebied van de thema’s rondom beheer, die ook een diaconie professioneel kunnen ondersteunen.

Laatste update: 2 september 2025